⚖️ ABD’de Yargıcı “Basına Vuramazsın” Dedi: LAPD’nin Gazetecilere Müdahalesi Yasaklandı – Türkiye’ye Ders Gibi Karar

Los Angeles’ta bir federal hâkim, polis teşkilatının (“LAPD”) protestoları görüntülemeye çalışan gazetecilere karşı kullanılan fizikî müdahaleleri—örneğin daha az öldürücü silahlarla saldırı, gözaltı veya bölge dışına çıkarma—yasaklayan acil bir tedbir kararı verdi. Bu karar, Türkiye’de medyanın benzer baskılarla karşılaştığı günlerde dikkat çekici bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor.

📌 Olayın Arka Planı: Protestolar ve Basın Baskısı

Haziran 2025’te Los Angeles’ta düzenlenen, federal göçmenlik karşıtı baskınlara tepki protestolarında gazetecilere yönelik ciddi müdahaleler yaşandı. Foto muhabirler ve kameramanlar, polis tarafından hedef alınarak, lastik mermi, göz yaşı bombası ve gözaltına alınma gibi uygulamalara maruz kaldı. Örneğin, New York Post’tan bir foto muhabirinin başına isabet eden lastik mermi nedeniyle büyük bir şişlik oluşurken; Avustralyalı muhabir Lauren Tomasi—kamerası açık haldeki bir canlı yayın sırasında—aynı şekilde yaralanmıştı.

LAPD'ye karşı açılan davada Los Angeles Press Club ve Status Coup, polis teşkilatının protesto alanlarında sadece barışı sağlama amacıyla değil, aynı zamanda “basının sesini kısmak için” hareket ettiğini ileri sürdü. Çok sayıda örüne rastlandığı belirtildi: “Gazetecilerin açıkça tanınabilir kimliklerine rağmen polis tarafından hedef alındıkları” iddiaları kararda yer aldı .

🏛️ Federal Hâkim Kararı: Sıkı Kısıtlamalar

U.S. Bölge Yargıcı Hernán D. Vera tarafından yayınlanan tedbir kararıyla LAPD'ye şu yasaklar getirildi:

Gazetecilere lastik mermi, göz yaşartıcı gaz veya ses bombası gibi daha az öldürücü silahlarla ateş edilmesi yasaktır—sadece eğer muhabir “yakın bir fizikî tehdit oluşturursa” bu mümkün olabilir.
Gazetecilerin kapalı veya sınırlandırılmış alanlara girişini engellemek, sokmamak, gözaltına almak veya fizikî olarak ayırmak yasaktır.
Protesto haberlemesi yaparken herhangi bir gazete, TV veya serbest medya temsilcisine yönelik zorla müdahale, gözaltı, fizikî saldırı, mermi atımı veya bulundukları alandan çıkarma gibi eylemler yasaktır.

Bu geçici karar, hâlihazırda 14 gün boyunca uygulanacak bir ihtiyati tedbirdir. Kalıcı karar için 24 Temmuz’da ön inceleme yapılacak .

📊 Kanıtlar: Basına Yönelik Sistematik Engelleme

Karar metninde “gazeteciler ısrarla protestoları belgelediğinde, örneklerle şahit olunan ciddi fizikî güç tatbikleri yaşandı” ifadesi yer alıyor. Özellikle gazetecilerin kasti olarak hedef alınması, hak ihlalleri olarak nitelendirildi. Örneğin, “Tomasi’nin arkasında hiçbir gösterici varken polis vurdu” denilerek "hedeflenen gazete muhabiri" vurgulandı . Yine başka bir seferde NY Post foto muhabirine doğrudan ateş edilmesi, “başının şişmesiyle sonuçlandı” şeklinde kayda geçti .

🌍 Türkiye’de Medya Özgürlüğü İle Karşılaştırma

Türkiye’deyse ne yazık ki benzer tartışmalar hâlâ devam ediyor. Son yıllarda protestolarda ve sokak gösterilerinde gazetecilere tanınan haklar sık sık ihlal edildi. Polis muhabirlerin ekipmanlarına el koydu, bölgeden çıkmalarını talep etti ya da gözaltı prosedürleri uyguladı. Oysa ABD’de hâkim şimdi “basın bu hakları kullanırken güvenle çalışabilecek” diyor. Bu, medya çatışmalarında farklı hukuk anlayışları olduğunu gösteriyor.

Türkiye’de de bu yönde adımlar bekleniyor. Basın Kanunu’nda, protesto ve gösteri haberleriyle ilgili gazetecilere tanınan yetkiler bulunmasına rağmen, pratikte yaşanan uygulama bazen “örneğin sağlık personeline dokunulmazlık gibi” karmaşa yaratıyor. Fragmanlarıyla, basın kimliğini veren ruhsatla gösteri alanlarında çalışma izni kazanılması gerekirken, polis bunu görmezden gelebiliyor; ardından ceza, tehdit veya müdahale yaşanabiliyor. Los Angeles davası, Türkiye’deki gazeteciler için bir örnek teşkil ediyor: “Basın barış içinde çalışabildiği takdirde toplumun sesi olabilir.”

🎙️ Medya Örgütlerinin Tepkileri

Kararın ardından Reporters Without Borders (Sınır Tanımayan Gazeteciler), Türkiye'deki basın baskısıyla ilgili yıllık raporlarında ABD için de “tehlike altındaki” ifadelerini kullansa da, bu adımın korunması gerektiğini vurguladı. Committee to Protect Journalists ise ABD’de gazetecilere yönelik saldırıları takip ediyor. Kararda belirtilen birçok “hedeflenen atış” vakası, bu tür sivil özgürlük ihlallerinin bir alarmı olarak sunuluyor .

Türkiye’deyse basın özgürlüğü konusunda uluslararası raporlar hâlâ kırmızı alanda kalırken, “barışı korurken basını koru” yaklaşımı daha popüler hale geldi. Bu karar, hukukun üstünlüğü ve hukuka saygı ilkesini hatırlatması açısından önemli.

🔍 Neden Bu Karar Önemli?

Basın Özgürlüğünün Güvencesi: Gazeteciler, protesto gibi hassas durumlarda dahi habercilik yapabilmeli. Bu karar, bu ilkeyi somutlaştırıyor.
Polisin Yetki Aşımı Durması: Kamusal alanlarda polis sadece düzeni korumakla görevli; basını hedef alması hukuka aykırı.
Adalete Güvenin Tazelenmesi: Yargının polis uygulamalarına müdahale edebilmesi, özellikle Türkiye gibi yargı bağımsızlığı tartışmalı ülkelerde önemli bir fark yaratabilir.
Uluslararası Baskılar: ABD’nin basın özgürlüğünde ilerleme kaydetmesi, Türkiye'yi de benzer adımlara çağırıyor.

🧾 Ne Olacak?

LAPD, kararın duyurusunun ardından 72 saat içerisinde polis teşkilatını (tüm ekipler dahil) bilgilendirmeli
24 Temmuz’da yapılacak duruşmada, kararın kalıcı hale gelip gelmeyeceği belirlenecek.
Basın örgütleri, bu süreci “medya haklarına dönük tarihi bir zafer” olarak değerlendiriyor.

📌 Özetle

FBI hâkimleri, LAPD’nin protestoları belgeleme çabası içindeki gazetecilere yönelik silahlı müdahalelerini durdurdu.
Bu karar, gazetecilerin halkın bilgilenme hakkı doğrultusunda olayları serbestçe belgelemesinin önünü açtı.
Türkiye’de de benzer hukuki güvencelerin oluşturulması gerektiğini gösteren bir örnek olarak tarihe geçti.
Gazetecilere yönelik bölgesel müdahaleler yalnızca demokratik ilkelere değil, uluslararası basın özgürlüğü sözleşmelerine de aykırıdır.
Bugün bu karar, dünyanın dört bir yanındaki muhabirler için umut ve örnek teşkil ediyor.